20 dingen die anders zijn op Franse scholen

Naast het compleet andere onderwijssysteem, zijn er ook veel kleine dagelijkse verschillen die Nederlandse ouders van schoolgaande kinderen opvallen in Frankrijk. Luizenmoeders en traktatie-stress bestaan niet bijvoorbeeld!

1. Franse kleuters gaan een jaar eerder naar school dan bij ons in Nederland. Dat betekent dat ze al met 3 jaar zindelijk moeten zijn. Wel doen ze nog een middagslaapje (la sieste) tijdens hun eerste jaar op school, in een slaapzaal.

2. Vrijwel alle Franse scholen hebben een eigen schoolkantine waar leerlingen een warme viergangenlunch krijgen. Netjes en uitgebreid aan tafel dus, even wat anders dan met een boterhammetje op schoot naar het Jeugdjournaal kijken op het digiboard in de klas. Overigens heeft dat schoolmenu vanaf 1 november 2019 verplicht 1 vegetarische dag per week.

3. In Frankrijk krijgen kinderen op veel jongere leeftijd al huiswerk, vaak zelfs al op de basisschool (école primaire). Daar zijn ze dan al dagelijks gemiddeld 15-20 minuten mee bezig.

4. Schooldagen duren langer in Frankrijk: vaak tot 16.30 uur en met naschoolse opvang of huiswerkles zelfs tot 18.00 uur. Wel is woensdag een vrije of kortere dag en hebben Franse kinderen vaker en langer vakantie.

5. De Franse zomervakantie duurt 2 maanden. Ook zijn er in Frankrijk meer korte schoolvakanties tussendoor: elke 6-7 weken hebben Franse scholieren steeds 2 weken vrij.

6. In Frankrijk bestaan er overigens geen boetes voor ouders die hun kinderen stiekem een dagje eerder uit school halen, zoals in Nederland. Maar het schoolhoofd kan ouders natuurlijk wel op het matje roepen.

7. Al vanaf de basisschool krijgen Franse leerlingen lange en gedetailleerde lijsten met schoolspullen (fournitures) om te kopen. Alles nauwkeurig omschreven, tot aan het aantal millimeters van de ruitjes (geen lijntjes!) in de schriften toe. De schooltassen van jonge Franse scholieren zijn ook opvallend zwaar (en je ziet om die reden zelfs schooltassen met wieltjes!).

8. Even wennen voor Nederlandse kinderen (van 10+) die in Frankrijk komen wonen: cijfers zijn er niet op de schaal van 1-10 maar van 0-20. En die 0 of 1 kun je echt krijgen… de 20 is veel lastiger!

9. Nederlandse scholieren doorlopen in principe 2 scholen tot hun 18e levensjaar (basisschool en middelbare school), Franse scholieren wisselen wel 4 keer van school (école maternelle, école primaire, collège, lycée).

10. Op de meeste Franse basisscholen is u-zeggen verleden tijd, maar op het schoolplein moeten leerlingen zich wel nog in een rij opstellen (en file indienne, in een ‘indianenrij’) of mogen ze alleen per twee naar binnen (hand in hand). Op middelbare scholen is vousvoyeren meestal wel de norm, zowel door leerlingen tegen leraren, als andersom.

11. Op school trakteren met snoep, dat mag in Frankrijk, pas de problème, suiker is geen taboe. Er zijn dus geen uit-de-hand-gelopen competities tussen vlijtige moeders zoals in Nederland (wie maakt de creatiefste, gekste en gezondste traktatie??). Franse kinderen mogen gewoon een chocoladecake, een flinke zak Haribo en een paar liter zoet vruchtensap meenemen om uit te delen.

12. Luizenmoeders en -vaders? Die bestaan niet in Frankrijk. Er hangt simpelweg een briefje ‘Les poux sont de retour’ op de klasdeur en daarna zoekt iedereen het zelf uit (lees: gaan er thuis liters chemisch luizenspul van de apotheek tegenaan).

13. Van Franse ouders wordt veel minder betrokkenheid verwacht bij het (basis)schoolleven dan in Nederland. Behalve bij schoolreisjes en het eindfeest voor de zomervakantie (la kermesse), zijn er weinig andere momenten waarop ouders een actieve bijdrage mogen of kunnen leveren. Dus niks leesouders, paas- of kerstontbijtjes en al dat meer… Maar in Frankrijk zijn er ook veel meer ouders die allebei fulltime werken, dat verklaart het ten dele.

14. In Nederland hebben ouders en leraren over het algemeen een positievere benadering van de leerresultaten: met meer nadruk op wat de kinderen wél kunnen, in plaats van wat nog niet. Maar dit is wel langzaam aan het veranderen in Frankrijk. Zo bestaan op de Franse kleuterschool sinds 2 jaar geen ‘rapporten’ meer waarin bij vaste competenties werd aangegeven wat het kind wel of niet beheerste. Ouders zien nu alleen nog de vaardigheden die het kind heeft opgedaan, elk trimester komen daar nieuwe stickers bij.

15. Schoolfeesten en avondvoorstellingen die ver na 21.00 uur ’s avonds eindigen zijn geen uitzondering in Frankrijk. Franse kinderen gaan later naar bed en dat vindt ook de school heel gewoon.

16. Het Franse onderwijs legt een sterke nadruk op kunst en cultuur. Jonge kinderen leren al hele gedichten van bekende Franse dichters uit hun hoofd en zelfs de kleuters gaan op schooluitjes naar musea met klassieke of moderne kunst. Dat zorgt voor een indrukwekkende algemene ontwikkeling: veel Franse 6-jarigen kunnen al met gemak een schilderij van Monet herkennen…

17. Het Franse curriculum is echter ook meer theorie- en lesstofgericht: veel uit je hoofd leren in plaats van vrij interpreteren of je eigen creativiteit ontwikkelen, dingen waarop in Nederland meer nadruk ligt.

18. Hoewel er de afgelopen jaren meer Engels onderwijs is bijgekomen op de lagere scholen is het niveau Engels van schoolgaande kinderen in Frankrijk beduidend lager dan in Nederland.

19. Ons onderwijs loopt ook flink voor op het gebied van digitalisering. Er zijn grote regionale verschillen maar over het algemeen wordt de iPad of laptop in Frankrijk pas standaard gebruikt door leerlingen vanaf het lycée (15 jaar), in Nederland al véél eerder. Onze 7-jarigen geven zelfs al hele PowerPoint-presentaties bij wijze van spreekbeurt. Terwijl je voor veruit de meeste schoolborden in Frankrijk nog gewoon krijtjes, of vooruit, whiteboardstiften nodig hebt.

20. Mobieltjes zijn in Frankrijk verboden op openbare basisscholen en collèges (leerlingen van 11 t/m 15 jaar). Sinds september 2018 moeten leerlingen mobiele telefoons voor de lessen afgeven. Op de lycées (leerlingen vanaf 15 jaar) mag het schoolbestuur zelf beslissen of smartphones mee de klas in mogen of niet.

* Per september 2019 is de Franse schoolplicht verlaagd van 6 jaar naar 3 jaar. Maar veruit de meeste Franse ouders maakten al dankbaar gebruik van de mogelijkheid hun kinderen al vanaf hun 3e jaar naar de (gratis) kleuterschool te brengen. ** Schriftelijk huiswerk is volgens een Franse wet uit 1956 verboden voor leerlingen jonger dan 10 jaar, maar in praktijk wordt het op vele scholen nog gewoon gegeven op de basisschool. ‘Mondeling huiswerk’ heet het dan.